“Қашқын” Қойшыбек МҮБАРАК

ҚАШҚЫН

– Сол аяғыңды берсең ат басындай алтын берем. – деп сол жақ аяғынан бір құбыжық бас салғанда өзінің айқайынан шошып оянып кетті. Сол аяғы өз еркінен тыс тепкіленіп жатыр екен, әзер дегенде тоқтатты.
Орнынан тұрып жүрейін десе сол аяғы кері қашады. Қорқа бастады.
Досын шақырмақ болып телефонға қарай қанша тырбанса да жете алмай әбден шаршады. Кеш батты. Бөлме іші қап-қараңғы, шыраққа да жете алмай жатыр. Аштықтан қарны шұрқырып барады.
– Құдайым-ау, не болды саған? Өз аяғым өзіме пәле болдың ғой, – деп өз-өзіне сөйлеп еді, шұлығының басындағы тесіктен башпайы басын қылтитып:
– Ойбай, мені бере көрме… менің өз аяғыңмын ғой. Оны көтеріп жүре алмаймын..
– Не дейді? Ей, сен қалай сөйлеп жатсың…
– Сенің барлық денең сөйлейді ғой. Тек иеміз өзі сөйлесін деп тыныш жүреміз. Жан қиналғанда бізде сөйлейміз. Әсте оған бере көрмеші. Аман болсам атбасындай алтыннан қаншасын тауып берем…
– Ол кім?..
– Кімі несі, не десеңші…
Есік шықыр етіп ашылып еді, сол аяқ ойбай салып төсектің астына қарай қашты.
Тура түсінде көрген құбыжық қолына жарқыратып атбасындай саф алтын көтеріп алыпты. Бір аяғы ғана бар, сүйретіліп әзер жетті. Жаны алқымына тығылған жігіт бейберекет шыңғыра бастап еді, анау:
– Жетер, дауысың недеген ащы еді. Қорықпа мен жан алғыш емеспін.
– Кімсің онда?
– Жынмын.
– Менен не керек?
– Аяғың керек.
– Бермесем ше.
– Өз еркің, мен тегін алайын деп тұрғам жоқ құнын берем.
Осы кезде:
– Жоқ берме!.. берме… – деп аяғы шырқырап қоя берді.
– Жап аузыңды!.. оны иең біледі, – жын зекіп тастап еді аяғы үнсіз қалды.
– Өз аяғың қайда?
– Жарайды, айтайын асықпай тыңда. Біз де сендер сықылды жер бетін мекендеушілерміз. Бізде де сендердікі сықылды өркениет бар, әуелі сендерден әлде қайда жоғары. Біз сендер құсап мал-мүлік жимаймыз. Өміріміздің де, байлығымыздың да өлшемі осы атбасындай алтын. Ғұмыр бойы осыны көтеріп жүреміз. Бізде де бақыттылар мен сор маңдайлар бар. Мен сол сормаңдайдың бірімін. Біз туыла сала әр-біріміздің меншігімізде осы алтын болады. Тек менде болған жоқ, алтынсыз ғұмыр ғұмыр емес – азап. Сол азапқа шыдай алмай сол аяғымды осы алтынға айыр бастағам. Ал енді алтыным бар, бірақ алтынды көтеріп жүретін аяғым жоқ. Аяқсыз алтынның қажеті жоқ екен. Одан да алтынсыз аяғым болса сор маңдай болып ақ өмір сүруге болады. Ал сендерде алтын болса аяқсыз-ақ ғұмыр кеше бересіңдер…
– Жо, жоқ бәрібір аяғымды бермеймін.
– Тыңда, өз еркің. Екі аяқ емес, төрт аяғың болса да ғұмырыңда мұндай алтын таба алмайсың. Басқа айтар ештеңем жоқ, алтынды саған қалдырып кетем. Ертең кешке келем, жақсылап ойлан. Сен алмасаң алатын біреу шығады… жын осыны айтты да алтынды қалдырып өзі сүйретілген қалпы шығып кетті.
– Мені бермейтін шығарсың?!– деді башпайы жыламсырап.
– Жап аузыңды… Өзім білем… Бейбастақ кеткен аяқты зекіп тастап алтынды ұстап көрді. Орнынан жылжыта алар емес зіл батпан.
Шынымен мұндай алтынның құны мені орнымнан қыбыр етпей жатсам да өлгенше жетер деп ойлады. Бірақ аяққа айтқан жоқ. Төсекке шығып шалқалап жатып қиялға кетті. Сарай салдырсам, жоқ дайын үй сатып ала салам. Әйел алсам, бір, екі, жоқ көп әйел алсам… шырын қиялға беріліп жатып ұйықтап кетті. Ол ұйқыға кете башпай:
– Жүрек-ау, жүрек, ең әділетті сенсің ғой, мені сатпайтын шығар, – деп еді, ұзақ үнсіз жатқан жүрек:
– Шынын айтсам саған жаным ашып тұр… – деді.
– Не істесем болады? – деп башпай еңіреп жылап жіберді.
– Сыңарым, осыны бір өзім-ақ алып жүрейін, қаш сен… – деді оң аяқ.
– Сыңарыңның тілін ал, – деді жүрек.
Денеден ептеп суырылып шыққан сол аяқ ашық терезеден сыртқа бірақ секірді.